To wydarzenie przyszło do mnie nagle. Widocznie Kosmos uznał, że powinnam je zobaczyć. Słyszałam, że grają, ale ponieważ wiele tangowych koncertów i nieco tangowych spektakli widziałam, jakoś tak nie miałam parcia, chociaż Tango Attack i Grześka Bożewicza z bandoneonem bardzo lubię i nigdy ich dość. Co ciekawe, premiera odbyła się w tym roku i to w moje urodziny... Widocznie pisane nam było się spotkać, chociaż nie planowałam.
Basen Artystyczny – Warszawska Opera Kameralna. Zacznę od miejsca: byłam tu po raz pierwszy (nie jest łatwo trafić i ludzie się gubią: idzie się ul. Konopnickiej, a potem alejką – wieczorem przyjemnie oświetloną lampionami – na tył teatru Buffo). Podczas tego spektaklu nie ma tradycyjnych teatralnych rzędów, tylko ośmioosobowe stoliki w niezbyt dużej przestrzeni (na moje oko mieści się jakieś 160 osób i w gruncie rzeczy siedzi się wygodnie).
Przestrzeń tego miejsca jest absolutnie niezwykła! Nowoczesna, alternatywna dla klasycznego pojmowania teatralnej sceny. Tu się wszystko dzieje wszędzie! W tym konkretnym przedstawieniu aktorzy pojawiają się ze wszystkich stron. Przechadzają się przez salę. Zaglądają w oczy widzom i nagle umierają...
Nie wiesz, z której strony co się wydarzy. Aktorzy drą się, głaszczą widzów, częstują empanadami... Jedna ze ścian wygląda jak mieszanka białej i ciemnej czekolady. Rusza się w czterech miejscach w takt muzyki, co wygląda trochę horrorowato... Ale apetycznie i mnie się właśnie kojarzyło z masą czekoladową. Mój praktyczny zmysł odnotował, że musiano zatrudnić cztery osoby do ruszania tą magmą!
Na biletach wystosowano prośbę o stroje wieczorowe. A pierwsze zdanie przedstawienia brzmi: „O kurwa, złamałem skrzydło”. Po obejrzeniu całości mogę stwierdzić, że gdyby wybrzmiało po hiszpańsku (z tłumaczeniem sprawnie wyświetlanym w różnych miejscach, tak aby każdy mógł przeczytać – co zresztą było czynione podczas śpiewania: wyświetlał się tekst tłumaczenia w trzech miejscach, więc niezależnie od tego, gdzie się siedziało, było dobrze widać) – bardziej by pasowało. Nasza polska kurwa była tu jak z innej opowieści.
Obsada. Całość znajdziesz TU. Wiadomo, że zawsze są dwa składy obsady. Ja trafiłam na Alicję Węgorzewską jako Marię. Reżyser spektaklu, Michał Znaniecki, od wielu lat mieszka w Buenos Aires i wydaje mi się, że zaopatrzył bohaterkę w buty tangowe zaprojektowane według najnowszych trendów, jeszcze na warszawskich parkietach nie widziane (takie z szerokim pasem jak od spodni wokół kostki – i mój praktyczny zmysł od razu mi podpowiada, że krótkie nogi w krótkich spódnicach nie będą dobrze w nich wyglądały… Ale Alicja nie ma krótkich nóg i nie była w krótkiej spódnicy, więc wyglądała ok).
Jak pisałam, wiele spektakli i koncertów za mną. To ma swoje minusy: trudno zrobić na mnie wrażenie. Zwłaszcza że znam repertuar Piazzolli i słyszałam wiele różnych wykonań. Poza tym mam taką swoją teorię, że aby z sercem wykonywać tango, trzeba chociaż trochę je "liznąć" na parkiecie. To argentyńskie oczywiście. Nie trzeba być mistrzem, ale trening na potrzeby spektaklu moim zdaniem nie wystarcza. Może przesadzam? Ale ja tak mam: słyszę, kto z wykonawców (grających lub śpiewających) wie, o co chodzi, a komu się tylko wydaje… "Serce tanga bije na milongach" - powiedziała Beata Maia w wywiadzie. Nie odda ducha tanga ten, kto tylko je trenuje. Tanga nie można udawać. Ciało nie kłamie. Dlatego kiedy słyszę naszą tangową Divę i mezzosopranową Divinę Izę Kopeć, jak śpiewa: „Yo soy Maria de Buenos Aires…” - to ja jej wierzę…
Muzyka. Kto zna Tango Attack (Grzegorz Bożewicz – bandoneon, Piotr Malicki – gitary, Hadrian Filip Tabęcki - fortepian), ten wie, że jest moc. Opera Kameralna proponuje udział dodatkowych instrumentów, w sumie jest ich aż 14. Nie będę opowiadać o muzyce, jej się słucha. Taniec. Duży zespół tańca współczesnego robi wrażenie. Aż dziw, że się wszyscy zmieścili w tej niewielkiej przestrzeni :) Tuż przy moim stoliku dwóch tancerzy wykonało kawałek męskiego tanga, anioły z Marią też postawiły ze trzy pas … Taneczne sceny bicia i zabijania kobiet – mocne. Scenografia. Uwielbiam takie klimaty: tajemnica, mrok, nieoczywistość… Mnie się bardzo podobała. Cała! Zarówno scena, jak i to, co było z boków. Niestety zdjęcia nie oddają uroku otoczenia. Trailer zobaczysz TU.
Wyjątkowy dzień. Okazało się, że w tym dniu córka Alicji Węgorzewskiej kończy 18 lat. Była obecna, więc już po oklaskach końcowych mama i zespół odśpiewali jej „Sto lat”, a wszyscy, także publiczność, zostali zaproszeni na tort i wino.
Podsumowanie. * Niecodziennie. Podejrzewam, że w Basenie Artystycznym wszystkie spektakle są „inne” (pójdę z pewnością, przygotowana na głaski rozdawane przez aktorów), chociaż widziałam na zdjęciach także normalne, teatralne ustawienie krzeseł. * Interakcja z widzami jeszcze przed rozpoczęciem spektaklu (już we foyer), to ciekawe doświadczenie. Nieprzewidywalność całości – to duże wyzwanie dla introwertyków, czyli dla mnie. Wolę obserwować z boku. Dotyk nieznanych osób nie robi mi dobrze (chyba że w tangu, ale to co innego). Ale ci, którzy szukają mocniejszych wrażeń i niecodziennego spektaklu, znajdą to właśnie tu (zwłaszcza jak usiądą przy stole na samym środku), a ja potraktowałam to doświadczenie jako poszerzanie swoich granic. * Dla osób wysokoreaktywnych (czyli mocno reagujących na niewielki bodziec) może to być bardzo mocne doświadczenie, zwłaszcza że klimat całości nie jest zabawowy i dużo jest scen związanych z przemocą, charakterystyczną dla Buenos Aires początku XX wieku. Ja akurat jestem niskoreaktywna (więc trudno mnie przestraszyć, ale i zachwycić) i tak jak niekomfortowo czułam się, kiedy aktor mnie dotykał, tak w tej całej bardzo dużej dynamice i hałasie odczuwałam monotonię. Pomyślałam, że właściwie po pierwszej części mogłabym już iść, bo chyba nic innego się nie wydarzy... Na szczęście zostałam i nie żałuję. * To jest spektakl, gdzie warto wiedzieć, na co się idzie, czyli przed przeczytać libretto. Ja tego nie zrobiłam. Wydawało mi się, że idę na przedstawienie o tangu i z tangiem. A to nie tak! Więc nie bardzo skumałam, o czym jest opowieść. Maria umarła, snuje się jako duch, ale co z tego? Jak sobie doczytałam, to przynajmniej wiem, o co chodziło heh.
Zabrakło mi: * Widoku grających muzyków. Jedynie Grzegorz się pokazał na scenie (bardzo fajnie to wyglądało). Nie wiem, gdzie by mieli być, bo jak pisałam, przestrzeń jest ograniczona, ale lubię widzieć, jak grają. Tak mam. Może w scenerii innego miejsca można na nich popatrzeć… W każdym razie w tym miejscu akurat ten spektakl warto obejrzeć, mimo wizualnej nieobecności muzyków oprócz Grzegorza. * Namiętności. Przemoc przesłoniła wszystko (martwię się, czy dziewczynka grająca małą Marię nie jest tym spektaklem straumatyzowana) i ja osobiście nie odnotowałam czułości, miłości, pożądania. Za mało zróżnicowania emocjonalnego, brak ciarek spowodowanych dreszczem namiętnej ekscytacji. Szkoda. * Tańczonego tanga. Miłośnicy tańca współczesnego będą z pewnością zadowoleni, tancerze są zawodowcami. Ja osobiście jednak, zamiast padaczkowych drgawek, chętnie zobaczyłabym dobrze zatańczone proste, portowe tango… Bez nóg na suficie, nie escenario, tylko to opowiadające o tęsknocie… miłości… zawiedzionych nadziejach… albo tych świeżych, które jeszcze nie wiedzą, że umrą za jakiś czas…
Czy polecam? Tak! Jeśli jesteś otwarta/y na inne środki wyrazu niż na tradycyjnej scenie, przeczytasz libretto (przyjdź wcześniej i kup na miejscu, koszt to tylko dycha) oraz wywiad z reżyserem (jest w tej samej broszurze) i nie nastawisz się na oglądanie tanga, tylko na słuchanie i zanurzenie się w mrocznej opowieści – z pewnością nie stracisz czasu. Miej oczy dookoła głowy, bo spektakl trwa wszędzie! Muzyka jest niezwykła, forma całości inna! Sztuka ma zostawiać ślad, a ta zostawia! Piazzolla był uznawany za kompozytora tang do słuchania - do tej pory wielu zwolenników klasyki uważa, że "się Piazzolli nie tańczy". Może dlatego nie zobaczysz tanga? Ale zobaczysz coś, co Cię zaskoczy... Minęła doba, a ja coraz bardziej myślę o tym, czego doświadczyłam...
Na zakończenie tego niezwykłego wieczoru można sobie strzelić fotę na ściance, a każdy pozuje, jak umie...
P.S. Sztuka nie jest po to, by odpowiadać na gusta i zadowalać. Ona ma zostawiać trwały ślad. We mnie zostawiła.
Świetna recenzja…Moje odczucia były bardzo podobne…Ja nie trafiłam na Alicję Wegorzewska.